Niezależne Zrzeszenie Studentów powstało 22 września 1980 roku w wyniku pamiętnych wydarzeń i strajków robotniczych z sierpnia 1980 będących sprzeciwem wobec ówczesnego reżimu politycznego w naszym kraju. 

​

NZS w 1980 roku było studenckim odpowiednikiem NSZZ „Solidarność” – skupiało młodych ludzi chcących niezależnej od PZPR organizacji studenckiej, a ponadto demokratyzacji życia akademickiego, przestrzegania podstawowych swobód politycznych w kraju oraz praw człowieka, szanowania polskich tradycji niepodległościowych i patriotycznych. Przez długi czas władze PRL zwlekały z rejestracją NZS. 

​

Dopiero w wyniku strajków studenckich, szczególnie tych, które miały miejsce w Łodzi, rząd gen. Jaruzelskiego zgodził się na rejestracje Zrzeszenia, która miała miejsce 17 lutego 1981 r. Pierwszym szefem NZS został Jarosław Guzy. Organizacja obok postulatów reformy szkolnictwa wyższego i obrony autonomii uczelni, aktywnie wspierała „Solidarność” w walce o demokratyczne reformy systemu politycznego w Polsce. 

​

Po wprowadzeniu stanu wojennego NZS został zdelegalizowany, a wiele jego działaczy aresztowanych. W kilku ośrodkach akademickich NZS prowadził jednak działalność podziemną. Po roku 1989 NZS został ponownie zalegalizowany. Stopniowo zmieniał też profil swojej działalności, zdecydowanie ograniczając inicjatywy polityczne na rzecz reprezentowania interesów studentów oraz realizowania przedsięwzięć kulturalno-rozrywkowych, stając się tym samym organizacją o typowo studenckim charakterze.